Mae’r profiad rhad ac am ddim a hygyrch i ymwelwyr yn archwilio tystiolaeth o fywyd sy’n dyddio’n ôl i’r cyfnod Mesolithig, gan ddefnyddio arteffactau, ffilm, a rhith-realiti.

Mae profiad ymwelwyr trawsffiniol newydd a chyffrous sy’n archwilio bywyd ein ymsefydlwyr cynharaf wedi agor yn Waterford Treasures Museums. Mae ymchwilwyr o brosiect peilot trawsddisgyblaethol Portalis, sy’n gweithio gyda chwe chymuned arfordirol, wedi bod yn archwilio’r cysylltiadau cynharaf rhwng Iwerddon a Chymru, sy’n dyddio’n ôl i 10,000 o flynyddoedd yn ôl. Mae profiad ymwelwyr Portalis yn galluogi ymwelwyr i gamu yn ôl mewn amser a darganfod sut beth oedd bywyd i’n cyndeidiau cynharaf, 10,000 o flynyddoedd yn ôl.

Dealltwriaeth ddyfnach o’n treftadaeth naturiol a diwylliannol

Wedi’i lansio gan dîm prosiect Portalis mewn partneriaeth â Waterford Treasures Museums, mae profiad yr ymwelydd yn cynnwys arddangosfa gynhwysol o arteffactau Mesolithig wedi’u cloddio o Gasgliadau McDonagh a The Bally Lough a ffilm ddogfen drawsffiniol a gynhyrchwyd gan Nemeton TV o’r enw ‘Portalis: Archwilio’r cysylltiadau cynharaf rhwng Iwerddon a Chymru’. Mae’r profiad ymwelydd hefyd yn cynnwys elfennau rhyngweithiol 3D a phrofiad trochi Realiti Rhithwir (VR) a ddatblygwyd gan Sefydliad Walton ym Mhrifysgol Dechnolegol y De Ddwyrain (SETU).

Lansiwyd profiad yr ymwelydd yn swyddogol ar ddydd Gwener 28 Ebrill gan Grace O’Sullivan ASE a Dr Suzanne Denieffe, Pennaeth Ysgol Dyniaethau SETU, gyda rhanddeiliaid lleol, archeolegwyr a haneswyr yn bresennol. Wrth agor y lansiad, soniodd Grace O’Sullivan ASE am bwysigrwydd y prosiect hwn: “Mae data newydd cyffrous o samplu craidd Portalis yn Forenaught Strand yn dod i’r amlwg, sy’n cefnogi archwilio ein treftadaeth naturiol a diwylliannol yng nghyd-destun newid hinsawdd cyfoes. Mae gwarchod ein treftadaeth arfordirol naturiol a diwylliannol a’i chynefinoedd yn greiddiol i’r prosiect hwn. Bydd y profiad ymwelwyr rhyngweithiol yn creu adnodd sylweddol i’n cymunedau arfordirol ac ymwelwyr, gan helpu i gefnogi dealltwriaeth ddyfnach o’n treftadaeth naturiol a diwylliannol.”

Portalis Launch 1
Yn y llun: Grace O’Sullivan, ASE dros Dde Iwerddon; Joy Rooney, Portalis, Uwch-swyddog Cyfrifol ac Arweinydd Dylunio, Darlithydd ac Ymchwilydd mewn Dylunio, Prifysgol Dechnolegol y De-ddwyrain (SETU); Rosemary Ryan, Curadur/Rheolwr Mewn Gofal, Waterford Treasures Museums yn y Viking Triangle.

Gwaith y diweddar Noel McDonagh

Mae prosiect peilot trawsddisgyblaethol Portalis yn ddyledus i’r archeolegydd dinesig y diweddar Noel McDonagh, yr arbenigwyr allweddol y bu McDonagh yn ymwneud â nhw, yn arbennig yr Athro Peter Woodman a’r Athro Stanton Green, gwaith gwirfoddol dilynol Grŵp Llywio Aber Creadan Waterford a chefnogaeth wych y cymunedau arfordirol lleol. Fe ddywedodd Joy Rooney, Uwch Swyddog Cyfrifol Portalis ac Arweinydd Dylunio, Darlithydd ac Ymchwilydd mewn Dylunio, SETU, “Rydym yn gweithio gydag Amgueddfa Genedlaethol Iwerddon, y Gwasanaeth Henebion Cenedlaethol ac ystod eang o randdeiliaid yn lleol, yn genedlaethol ac yng Nghymru er mwyn archwilio hanes ar sail tystiolaeth hygyrch, gan amddiffyn ein treftadaeth arfordirol ar gyfer ein chwe chymuned arfordirol a’u hymwelwyr, yn y cyfnod hwn o newid hinsawdd.”

Mae mynediad yn rhad ac am ddim i brofiad ymwelwyr Portalis yn Waterford Treasures Museum, ac nid oes angen archebu lle ymlaen llaw. Wrth siarad am ei gyffro ynghylch yr ychwanegiad newydd hwn, dywedodd Des Whelan, Cadeirydd Waterford Treasures, “Rydym yn falch iawn o weithio mewn partneriaeth â SETU ac eraill ar arddangosfa gyffrous am y bobl gyntaf i fyw yn yr ardal hon, gan arddangos bod Waterford wedi bod yn borth i’r Iwerddon ar gyfer pobl a syniadau newydd am 10,000 o flynyddoedd.”

 

Yn y llun: Cyng. Lola O’Sullivan, Dirprwy Faer Metropolaidd, Cyngor Dinas a Sir Waterford; Dr Suzanne Denieffe, Pennaeth Ysgol y Dyniaethau, Prifysgol Dechnolegol y De Ddwyrain;

Twristiaeth leol gynaliadwy

Gyda’r gyfres newydd o weithdai dinesig sydd ar ddod yn Iwerddon, y profiad hwn i ymwelwyr yw’r cam nesaf tuag at greu adnodd profiad ymwelwyr parhaol Portalis yn Waterford Treasures Museums yn ddiweddarach eleni, gan ychwanegu at y tapestri cyfoethog o dwristiaeth gynaliadwy yn lleol.

Mae prosiect €1.95m Portalis yn destun cefnogaeth gyllidol sy’n werth €1.5m gan Gronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop drwy gyfrwng Rhaglen Cydweithredu Iwerddon Cymru, [url=http://www.irelandwales.eu]http://www.irelandwales.eu [/url]. Arweinir y prosiect gan Brifysgol Dechnolegol y De-ddwyrain ac fe’i cefnogir gan Brifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, Cyngor Sir Ceredigion a Siambr Fasnach Waterford.

Yn y llun: Dr Suzanne Denieffe, Pennaeth Ysgol y Dyniaethau, Prifysgol Dechnolegol y De Ddwyrain; Des Whelan, Cadeirydd Waterford Treasures Museums a Gerddi Mount Congreve; Joy Rooney, Portalis, Uwch-swyddog Cyfrifol ac Arweinydd Dylunio, Darlithydd ac Ymchwilydd mewn Dylunio, Prifysgol Dechnolegol y De-ddwyrain (SETU); Cyng. Lola O’Sullivan, Dirprwy Faer Metropolaidd, Cyngor Dinas a Sir Waterford; Gerald Hurley, Prif Weithredwr, Siambr Fasnach Waterford; Rosemary Ryan, Curadur/Rheolwr Mewn Gofal, Waterford Treasures Museums yn y Viking Triangle; Grace O’Sullivan, ASE dros Dde Iwerddon.

Credyd am y ffotograff: Patrick Browne, Brownes Photography