Ddechrau mis Awst eleni dychwelodd cyrn y Borth (dyddiedig i’r Oes Efydd) i’r Borth yn dilyn cais gan Amgueddfa Rheilffordd y Borth i ddilyn i fyny ar arddangosfa lwyddiannus yn 2017.

Wrth siarad ar adeg darganfod y cyrn, dywedodd Dr. Martin Bates o Brifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant: “Roeddwn i wedi meddwl y byddai dros 4,000, neu hyd yn oed 6,000, o flynyddoedd oed ond mae hyn dipyn yn iau. nag a ragwelwyd gan neb ohonom.

“Yr hyn y mae’r dyddiad hwn yn ei ddweud wrthym yw bod tir sych wedi parhau yn y lle hwn o leiaf tan yr Oes Efydd, sy’n golygu bod y llifogydd yma felly yn fwy diweddar nag a dybiwyd yn flaenorol. Mae’r cyrn felly wedi newid ein dealltwriaeth o’r hyn a ddigwyddodd i’r dirwedd hon yn y gorffennol yn llwyr”.

Exhibition 

Mae’r arddangosfa’n canolbwyntio ar y goedwig danddwr sydd mor agored rhwng Borth ac Ynyslas sy’n dyddio o’r cyfnod Mesolithig hwyr a’r cyfnod Neolithig (4-6 mil o flynyddoedd yn ôl) ond sy’n cynnwys sianeli sy’n torri drwy’r goedwig sy’n dyddio i gyfnodau llawer diweddarach.

Mae’r arddangosfa’n cynnwys gwybodaeth am y goedwig, archeoleg gysylltiedig y cyfnodau Mesolithig a Neolithig yn ogystal â chanfyddiadau o’r ardal. Mae’r arddangosfa ar agor ar ddydd Mawrth, dydd Mercher, dydd Iau a dydd Sadwrn o 12pm tan 4pm, drwy gydol mis Awst a hyd at ddechrau mis Medi – daw’r arddangosfa i ben ar 3 Medi.

Cynhyrchwyd ffl edi dail yn y Gymraeg a’r Saesneg i’w dosbarthu yn ystod yr arddangosfa am y goedwig a’r presenoldeb dynol. Arweiniodd Dr. Martin Bates daith gerdded drwy’r goedwig ar drai ddydd Iau 11 Awst a dydd Sul 28 Awst. Mynychodd nifer fawr oedd â diddordeb mewn archaeoleg Mesolithig neu ddiddordeb mewn archaeoleg leol.